Życie dewelopera w Warszawie, choć często wygodne, nie zawsze jest usłane różami. Chcesz postawić nowy budynek, to Cię mieszkańcy sąsiednich ukamienują, zaplanujesz rewitalizację – odezwie się konserwator i obrońcy zabytkowej materii, trafisz na okazyjną ofertę zakupu działki – niechybnie okaże się, że jest ona np. szkolnym boiskiem. W tej sytuacji firmy inwestujące w naszym mieście powinny bardziej niż inne dbać o swój wizerunek. Niektórym wychodzi to średnio – możecie o nich przeczytać w kategorii „Frajersko” na naszym blogu. Inne natomiast prezentują przemyślaną strategię, starają się być partnerem lokalnych społeczności, a nawet upowszechniać wiedzę o stołecznej architekturze. Taką, bardzo ciekawą drogą poszła firma BBI Development, za której sprawą powstał cykl książek „Koneser historii”, a w tymże cyklu ukazała się bardzo interesująca pozycja, której tytuł może być nieco mylący.

„Złota 44 i inne warszawskie niebotyki” jest to bowiem solidna (ponad 300 stron) monografia, która wbrew tytułowi skupia się bardziej na „innych”, niż na tytułowym wieżowcu. Oczywiście, z uwagi na firmę, która stoi za wydaniem książki, tzw. „Żagiel” jest w niej odpowiednio wyeksponowany, słowo wstępne poświęcił mu autor projektu, Daniel Libeskind, a także – z uwagi na alfabetyczny układ – opis wieżowca zamyka też klamrą całą pozycję. Mylne byłoby jednak potraktowanie książki Jarosława Zielińskiego (z gościnnym rozdziałem, pod którym podpisali się prof. Adam Zbigniew Pawłowski i dr Ireneusz Cała) jako folderu reklamowego tytułowej inwestycji.

Książka składa się z kilku zasadniczych elementów. Jej pierwsza część to niezwykle interesujący rys historyczny, obejmujący dzieje wieżowców w ogóle, a także na warszawskim gruncie. Rozdział obejmuje też projekty i koncepcje, które nie doczekały się realizacji, dzięki czemu czytelnik może posiąść skondensowaną, ale bogatą wiedzę na temat „niebotyków”, jak pierwotnie nazywano u nas drapacze chmur, zanim na dobre przyjęła się anglosaska kalka językowa. Następnie trafiamy na krótkie omówienie (autorstwa wspomnianych wyżej ekspertów) osadzenia wieżowców Warszawy w kontekście Europy i całego świata, co daje czytelnikowi niezbędną perspektywę. Główną – i najbardziej chyba interesującą – część książki stanowi zaś „Katalog współczesnych wieżowców warszawskich”, datowany na luty 2015. Zawiera on szczegółowe omówienie wysokich budynków naszego miasta (powyżej 55 metrów), „o proporcjach wieżowych, ukończonych i w stadium budowy”, uszeregowanych alfabetycznie. Oprócz krótkiej „metryczki”, obejmującej dane techniczne, informacje o inwestorze, powierzchni, klasie, a także – w niektórych przypadkach – historycznych i alternatywnych nazwach obiektu, zawiera on przede wszystkim dość szczegółowe (niepozbawione subiektywnego rysu), wzbogacone bogatym materiałem zdjęciowym „recenzje” poszczególnych gmachów, zakończone oceną w skali od 1 do 6 gwiazdek.

Możemy więc nie tylko poznać szczegóły konstrukcyjne budynków (i dowiedzieć się np., w jaki sposób Cosmopolitan utrzymuje równowagę), ale też dowiedzieć się o perypetiach związanych z ich budową, a także poznać mniej oczywiste fakty – np. w jakich okolicznościach „Blue Tower Plaza”, czyli popularny „Błękitny wieżowiec” przestaje być błękitny i staje się smoliście czarny. Oczywiście nie każdemu obiektowi autor poświęcił tyle samo miejsca – mniej interesujące realizacje omówione zostały dość pobieżnie, a inne – z Pałacem Kultury i Nauki na czele – bardziej szczegółowo. Autor nie ucieka od subiektywnych opinii dotyczących estetyki nie tylko bryły i elewacji, ale także wystroju wnętrza – jednemu z budynków (domyślcie się sami, któremu) dostaje się np. za „niezmierny przepych w guście Wschodu”), innym za jakość materiałów i wykończenia, wynikające z problemów „epoki niedoborów”. Na specjalne, niechlubne, wyróżnienie zasłużył moloch przy Łuckiej – autor powołuje się m.in. na głosowanie użytkowników międzynarodowego forum skyscrapercity.com, którzy obwołali go najbrzydszym wieżowcem Warszawy, samemu wbijając gwóźdź do trumny jednogwiazdkową notą. Co ciekawe, tytułowy „Żagiel” – z uwagi na stan realizacji w momencie kiedy powstawała książka, wcale nie dostał najwyższej noty.

Pozycji o warszawskich wieżowcach jest już nieco, a różni autorzy zapowiadają kolejne. Jeżeli jednak za temat wziął się tak wnikliwy obserwator jak Jarosław Zieliński, to po prostu musiało być bardzo dobrze. W przyjętej przez autora skali książkę oceniam na pięć gwiazdek, szczególnie doceniając obiektywizm i fakt, że „Złota 44” jest tu tylko pretekstem do opowiedzenia fascynującej historii, nie zaś głównym bohaterem. Dlaczego nie na maksimum? Z powodów czysto edytorskich – fascynująca treść nie idzie niestety w parze z tak wysokim standardem składu i oprawy wizualnej, jakiego można byłoby się spodziewać. Mam nadzieję, że ew. kolejne wydanie książki doczeka się małego „liftingu”, podobnego to tych, którym chętnie poddawane są niektóre warszawskie niebotyki.